Het is algemeen bekend dat licht effect heeft op ons welbevinden. Noord-Europeanen hebben over het algemeen meer te kampen met een verschijnsel als winterdepressie dan Midden-Europeanen. Dit verschil is te verklaren door het aantal uren daglicht; in de winter heeft een stad als Reykjavik soms minder dan vijf lichturen per dag. Lichttherapie om gemoedstoestand te bevorderen is in deze noordelijke regionen inmiddels een alom geaccepteerde interventie. Maar dat licht naast effect op ons humeur ook effect heeft op onze prestaties, is voor veel mensen nog onbekend terrein, laat staan dat hier door werkgevers adequaat op in wordt gespeeld.
Astronauten, licht en prestatie
Onderzoek bij astronauten van NASA (Flynn-Evans et al. 2016) toonde aan dat astronauten die enige tijd in de ruimte verkeren gemiddeld zes uur per nacht slapen, ten opzichte van het standaard aanbevolen minimum van zeven uur). Een gebrek aan “aards” verloop van daglicht draagt bij aan een verstoring van het menselijk bioritme. Daarbij toonde een eerder onderzoek bij spaceshuttle astronauten aan dat de verandering van slaap-waak ritme samenging met een verslechtering van het cognitief functioneren.
Van Dijk et al.( 2001) vergeleken cognitieve prestaties voor de ruimtereis, tijdens de ruimtereis en na de ruimtereis en toonden aan dat astronauten tijdens de ruimtereis slechter scoorden op psychomotorische, geheugen en rekentaken. De onderzoekers koppelden dit met metingen van slaap-waak ritme en gerelateerde hormoonbalans. Zij concludeerden dat door de aanpassingen in slaap-waak ritme door ingewikkelde licht-donker cycli in de ruimte, slaapkwaliteit werd beïnvloed en cognitieve prestaties afnamen.
Kantoormedewerkers zijn net astronauten
Kantoormedewerkers functioneren bijna even onnatuurlijk als astronauten. Het lichaam van de kantoormedewerker wordt immers vele uren per dag in de war gebracht middels allerlei kunstmatige signalen. Het licht dat wordt opgenomen via het oog is nog maar zelden afkomstig van de zon. Lampen, computermonitoren en tv-schermen zijn de hoofdmoot. Wanneer we overmatig beeldschermlicht opnemen, is het moeilijker om in slaap te komen. Oorzaak? Deze schermen zenden veelal golflengten die bij het blauwe spectrum horen uit en verstoren bij langdurige blootstelling de hormoonbalans; er komt dan een teveel aan cortisol in het bloed en melatonine productie wordt geremd. Alhoewel werkgevers steeds meer investeren in interventies ter optimalisatie van prestaties op de werkvloer, is goede verlichting voor veel organisaties nog onontgonnen terrein. Tl-verlichting met statisch blauwwit licht is veelal meer regel dan uitzondering op de werkvloer.
Wat kan men doen om de negatieve effecten van kunstlicht en beeldschermlicht en het uitblijven van natuurlijk licht, op ons bioritme tegen te gaan? Pauzes in de buitenlucht hebben een positief effect op ons bioritme en zouden op de werkvloer meer gestimuleerd moeten worden. Geen kunstlicht is zo krachtig als natuurlijk licht; kantoren voeren gemiddeld een verlichtingsintensiteit tussen de 300-500 lux, terwijl natuurlijk licht op een heldere dag een lichtintensiteit van 125.000 kan bereiken. Het vergroten van je natuurlijke lichtintake op een dag, geef je je bioritme indicaties van het tijdstip van de dag, waardoor de hormoonhuishouding op orde gebracht kan worden. Het is dan ook zinvol om werkplekken dicht bij het raam te plaatsen en om dergelijke werkplekken altijd te verkiezen boven enkel met kunstlicht verlichte werkplekken.
Daarnaast zijn er ook diverse soorten software tools, waaronder WORK & MOVE die werknemers ondersteunt bij het onderbreken van werkzaamheden en nemen van gerichte beweeg- en herstelmomenten. Ze zorgen voor de nodige mentale en fysieke ontspanning.
Samenvattend
Voor duurzame inzetbaarheid is blootstelling aan dynamisch licht binnen kantoortijden een vereiste. Dit komt tevens de cognitieve prestaties van medewerkers ten goede. Wil je meer weten over dit onderwerp of over BakkerElkhuizen? Neem dan contact met ons op via 030 – 744 0 744.